Van toetsen naar leren: formatief werken in iedere onderwijsfase
Goed onderwijs is meer dan kennis overdragen. Het gaat om het creëren van een omgeving waarin leren centraal staat, fouten maken mag en groei gestimuleerd wordt. Formatief evalueren (ook wel: formatief handelen of werken) biedt scholen en opleidingen een krachtig kader om het leerproces van leerlingen en studenten zichtbaar, doelgericht en betekenisvol te maken.
In plaats van toetsen om te beoordelen, staat bij formatief evalueren het leerproces centraal. Door gericht informatie te verzamelen en deze te gebruiken in het didactisch handelen, krijgen leraren, docenten en studenten continu zicht op leerdoelen, voortgang en ondersteuningsbehoeften. Het resultaat: meer eigenaarschap, effectievere lessen en een lerende cultuur in de klas én op school.
Formatief handelen in het PO: groeien vanaf de basis
In het primair onderwijs ligt de focus op het creëren van een veilige leeromgeving waarin jonge kinderen actief leren en zich breed ontwikkelen. Leerkrachten willen elk kind in beeld hebben én houden. Formatief handelen helpt om die ontwikkeling cyclisch te volgen. Niet de toets, maar het leerproces staat centraal. Leerlingen leren doelen stellen, reflecteren en verantwoordelijkheid nemen, passend bij hun ontwikkelingsfase.
Bij 1801 ondersteunen we PO-scholen bij:
- Het bouwen aan een gedeelde visie op leren en beoordelen
- Het ontwerpen van onderwijs waarin leerdoelen, feedback en differentiatie samenkomen
- Praktische teamtrainingen waarin leerkrachten formatieve strategieën leren inzetten – van doelen zichtbaar maken tot het stimuleren van zelfreflectie
Formatief evalueren in het VO: eigenaarschap versterken
In het voortgezet onderwijs helpt formatief evalueren leerlingen om actiever te sturen op hun eigen ontwikkeling. Het verlegt de focus van cijfers naar inzicht, feedback en groei. Voor docenten biedt het ruimte om doelgericht bij te sturen, passend bij uiteenlopende leerbehoeften.
1801 begeleidt VO-scholen bij:
- Het ontwikkelen van een gedragen visie op formatief evalueren, gekoppeld aan schoolbeleid en toetsstructuur
- Het ontwerpen van vakgerichte leer- en toetslijnen waarin formatief handelen structureel is ingebed
- Coaching en training voor vaksecties en teams in het toepassen van formatieve feedback, zelfregulatie en toetsalternatieven
Formatief werken in het MBO: feedback als leerkompas
Binnen het mbo is leren gericht op de praktijk, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. Studenten hebben baat bij voortdurende feedback om hun leerproces te sturen. Formatief evalueren helpt docenten zicht te krijgen op voortgang, gedrag en competentieontwikkeling – en om onderwijs daarop af te stemmen.
1801 ondersteunt mbo-instellingen bij:
- Visievorming en leiderschap rondom formatieve didactiek in een beroepsgerichte context
- Het ontwerpen van onderwijsprogramma’s waarin formatief evalueren zichtbaar en systematisch plaatsvindt
- Teamscholing en leer-/werksessies met directe vertaling naar de praktijk, inclusief lesbezoeken en coaching
Formatief evalueren
Formatief evalueren helpt scholen en opleidingen om het leren van leerlingen en studenten centraal te stellen. Door feedback, leerdoelen en toetsinformatie te gebruiken in de lespraktijk, groeit het eigenaarschap en neemt de leeropbrengst toe. Of je nu werkt in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs of mbo: formatief handelen versterkt het onderwijs van binnenuit.
Praktische informatie
Voor wie: schoolleiders en onderwijsteams in het primair -, voortgezet – en middelbaar beroepsonderwijs
Duur: In overleg
Locatie: Op school / in overleg
Kosten: Op aanvraag
Klaar om formatief handelen écht vorm te geven? Wij denken graag met je mee.
1801 Jeugd & Onderwijsadvies
Sanne Kokkeler PO / Regina Reiniers VO / Ilse Marks MBO
088 – 1801 796 / 088 – 1801 788 / 088 – 1801 – 318
s.kokkeler@1801.nl / r.reiniers@1801.nl / i.marks@1801.nl
Arnhem / Zoetermeer
Vragen of meer informatie?
Laat 1801 contact met u opnemen.