EDI in het Voortgezet onderwijs – Expertis

Veel lesmethoden in het voortgezet onderwijs hanteren het principe van ‘leren door te doen’. Tegelijkertijd vraagt effectief leren ook om een duidelijke en actieve rol van de leraar. Expliciete Directe Instructie (EDI) is een wetenschappelijk onderbouwd lesmodel dat hierbij richting geeft. Het biedt leraren structuur voor krachtige instructie en begeleide inoefening. Expertis Onderwijsadviseurs ondersteunt scholen bij de invoering van EDI, met als doel dat iedereen in het team het model praktisch kan toepassen.

EDI is een doordacht en effectief lesmodel dat aantoonbaar bijdraagt aan hogere leerresultaten. Leerlingen leren niet alleen beter en meer, maar ervaren ook vaker succes, wat hun zelfvertrouwen ten goede komt. Het model is ontwikkeld door John Hollingsworth en Silvia Ybarra en door Expertis vertaald naar de Nederlandse onderwijssituatie. Inmiddels wordt EDI op veel scholen in Nederland succesvol ingezet.

Wat kenmerkt EDI?

EDI is opgebouwd uit een stapsgewijze aanpak met vaste lesfasen en duidelijke lesdoelen. De leraar heeft een centrale rol in het overbrengen van kennis, met expliciete uitleg, gemodelleerde voorbeelden en gerichte interactie met de klas. Leerlingen oefenen de leerstof onder begeleiding in, waarna de leraar nagaat of de uitleg goed begrepen is. Instructie en feedback worden voortdurend afgestemd op het leerproces. Tijdens de les wordt de verantwoordelijkheid steeds verder overgedragen aan de leerling – het zogenoemde scaffolding. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd, met als doel dat de leerling zelfstandig kan werken en het lesdoel beheerst.

EDI-lessen zijn van nature interactief. De leraar betrekt leerlingen voortdurend bij de les: zij schrijven mee op wisbordjes, overleggen met een schoudermaatje en krijgen willekeurige beurten, wat de actieve betrokkenheid vergroot. Zo ontstaat er een stevig fundament voor de zelfstandige verwerking.De technieken die binnen EDI worden ingezet, maken formatief handelen mogelijk: de leraar gebruikt de respons van leerlingen als input voor het verloop van de les.

De lesfasen van EDI

• Voorkennis activeren – Activeren van reeds aanwezige kennis.
• Het lesdoel – Uitleggen wat de leerlingen gaan leren.
• Instructie – Expliciete uitleg over hoe het lesdoel bereikt wordt.
• Begeleide inoefening – Oefenen met ondersteuning, op basis van begrip.
• Kleine lesafsluiting – Check of zelfstandig werken haalbaar is.
• Zelfstandige verwerking – Zelfstandig werken aan opdrachten.
• Verlengde instructie – Extra ondersteuning voor wie dat nodig heeft.
• Verdiepende instructie – Uitdaging voor sterke leerlingen.
• Grote lesafsluiting – Gezamenlijke evaluatie van het leerproces.

Bron: Hollingsworth, J. & Ybarra, S. (Vertaling: M. Schmeier). (2020). Expliciete Directe Instructie 2.0. Tips en technieken voor een goede les. Pica.

Wetenschappelijke onderbouwing

De effectiviteit van EDI is aangetoond in diverse leerkrachteffectstudies. Het model is onder meer gebaseerd op principes uit de cognitieve leerpsychologie. De tien didactische principes van Rosenshine, die centraal staan binnen de cognitiewetenschappen, expertgedrag van leraren en effectieve instructie, zijn onlosmakelijk verbonden met het EDI-model.

Teamscholing op maat

Expertis biedt ondersteuning aan scholen die EDI schoolbreed willen implementeren. Dit traject wordt volledig afgestemd op de beginsituatie van het team:

• Een intakegesprek vormt het vertrekpunt. Hierin bespreken we de keuze voor EDI, aanwezige kennis en ervaring.
• Op basis daarvan stellen we een maatwerktraject samen.
• De teamscholing bestaat uit verschillende modules, zoals ‘hoe leren werkt’, ‘lesdoelen formuleren’, ‘begeleide inoefening’ en ‘omgaan met verschillen’. Scholen doorlopen de modules in hun eigen tempo.

Verduurzaming

Expertis hecht aan een duurzame borging van EDI binnen het team. Daarom wordt het traject aangevuld met lesbezoeken, co-teaching en de inzet van een stuurgroep. Leden van deze stuurgroep worden opgeleid in het afnemen van lesbezoeken en het voeren van effectieve feedbackgesprekken. De onderwijsadviseur begeleidt de stuurgroep bij het borgen van EDI binnen de schoolcultuur. Ook is er de mogelijkheid om de opleiding EDI-coach te volgen bij Expertis. De EDI-coach ondersteunt collega’s in het versterken van van hun didactisch handelen en draagt bij aan het blijvend versterken van de instructievaardigheden binnen de school.

Praktische informatie

Wat is het: Ondersteuning bij het schoolbreed invoeren van Expliciete Directe Instructie (inclusief teamscholing, coaching en EDI-coachopleiding).
Voor wie: Leraren, teamleiders, sectievoorzitters, directie en schoolbesturen.
Onderwijstype: Voortgezet onderwijs.
Wat levert het op: Leerlingen leren aantoonbaar beter en dieper. Leraren beschikken over een heldere didactische aanpak die werkt.

Heeft u vragen of wilt u meer informatie over het EDI traject?

Vragen of meer informatie?
Laat Expertis contact met u opnemen.